Evcil hayvanlarda obezite, sadece dış görünüşle sınırlı olmayan ciddi bir sağlık sorunudur. Diyabet, kalp hastalıkları ve eklem problemleri gibi birçok rahatsızlığa zemin hazırlar. Türkiye’de evcil hayvanların yaklaşık %30’undan fazlası fazla kilolu ya da obezdir.
Obeziteye neden olan başlıca etkenler arasında düzensiz beslenme, hareketsizlik ve yanlış mama tercihi yer alır. Ayrıca kısırlaştırma sonrası metabolizma hızı düşer. Bunlara dikkat edilmezse kilo kontrolü zorlaşır.
Evcil hayvan her acıktığında mama vermek, onların ihtiyacından fazla kalori almasına yol açar. İnsan yiyecekleriyle beslemek ya da yaşına uygun olmayan yüksek kalorili mamalar vermek de obeziteyi tetikler.
Her köpek ve kedinin enerji ihtiyacı, yaşına ve ırkına göre değişir. Küçük ırklar (Yorkshire Terrier, Chihuahua) genellikle daha az kaloriye ihtiyaç duyarken, büyük ırklar (Golden Retriever, Labrador) daha fazla kaloriye gereksinim duyar ancak bu, onların kontrolsüz beslenmesi gerektiği anlamına gelmez.
Örneğin Labrador Retriever gibi bazı ırklar genetik olarak obeziteye yatkındır. Bu türlerde aşırı beslenme ve yeterli egzersiz yapılmaması durumunda kısa sürede kilo alımı görülür.
• Yavru köpekler (0–1 yaş): Büyüme döneminde oldukları için yüksek enerjiye ihtiyaç duyarlar.
• Yetişkin köpekler (1–7 yaş): Günlük hareket seviyelerine göre beslenmelidir.
• Yaşlı köpekler (7 yaş ve üzeri): Metabolizmaları yavaşladığı için düşük kalorili mama tercih edilmelidir.
Yaşlı bir köpeğe yüksek kalorili mama verilmesi, özellikle hareket kısıtlılığı varsa, obeziteye davetiye çıkarır.
Bu yüzden her evcil hayvan için ideal kalori miktarı; yaş, ırk, aktivite düzeyi ve sağlık durumuna göre belirlenmelidir.
Vücut kondisyon skoru (BCS), hayvanın ideal kilosuna ne kadar yakın olduğunu gösterir. Kaburgaların kolay hissedilmemesi, bel hattının kaybolması gibi fiziksel işaretler obeziteyi gösterir. Veterinerler bu skoru 1’den 9’a kadar derecelendirir.
🎯 Hedef: Hızlı Değil, Sağlıklı Kilo Kaybı
Kısa sürede hızlı kilo verdirmek, kas kaybına ve başka sağlık problemlerine yol açabilir. Hedef, haftalık %1-2 oranında kilo kaybıdır. Bu süreç sabır ve takip gerektirir.
🐾 Yaşlı Köpeklerde Kalori ve Beslenme İhtiyaçları
• Yaşlılık Başlangıcı:
• Küçük ırklar: 11–12 yaş
• Orta ırklar: 10 yaş
• Büyük ırklar: 7–8 yaş
• Dev ırklar: 6–7 yaş
• 7–9 yaş arası köpekler, genç yetişkinlere göre %17 daha az aktif
• 11–14 yaş arası köpeklerde bu oran %42’ye kadar çıkabilir
⚠️ Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Aşırı Besleme:
• Yaşlı köpeklerin azalan aktivite düzeyi nedeniyle kalori ihtiyacı düşer; aşırı besleme obezite riskini artırır.
• Düşük Kalorili Mamalar:
• Yaşlı köpekler için formüle edilmiş, düşük kalorili ve yüksek kaliteli protein içeren mamalar tercih edilmelidir
• Protein ve Lif:
• Kas kütlesini korumak için yüksek kaliteli protein
• Sindirimi desteklemek için yeterli lif içeriği önemlidir
• Ek Besin Takviyeleri:
• Glukozamin ve kondroitin: Eklem sağlığını destekler
• Omega-3 yağ asitleri: Anti-inflamatuar etkiler sağlar
• Vitamin E ve L-karnitin: Bilişsel fonksiyonları destekler
🩺 Veteriner Hekim Kontrolü Şart
Unutmayın her kilo verme planı mutlaka veteriner kontrolünde olmalıdır. Düzenli kontrol, kilo takibi, gerekli kan testleri ve uygun mama seçimi profesyonel bir yaklaşım gerektirir.